Αυτό το άρθρο, φοβάμαι ότι θα έχει περιορισμένο κοινό. Νομίζω πως θα ταυτιστούν εκείνοι που έχουν σκύψει πολλή ώρα πάνω από μια εξίσωση κι έχουν γουστάρει απέραντα. Όταν ήμουν στο σχολείο, στο τέλος του γυμνασίου, σκεφτόμουν-όπως όλοι μας-σε ποια κατεύθυνση πρέπει να πάω. Το μετρούσα μέσα μου προσεκτικά. Τα κατάφερνα παραπάνω από ικανοποιητικά και στις δύο, αυτό από μόνο του ήταν πρόβλημα. Σε έβαζε αυτομάτως σε μια ενήλικη θέση. Ο ενήλικας έχει τις επιλογές μπροστά του. Ζυγίζει τα γούστα και τις ανάγκες του κι αποφασίζει. Ο παράγων «αναγκαιότητα» δόξα τω θεώ είχε βγει απ΄τη μέση. Δεν είχα κανέναν γονιό δικηγόρο, γιατρό, φαρμακοποιό, ή μηχανολόγο. Καμία επιχείρηση δεν κρεμόταν απ΄τις εφηβικές μου αποφάσεις. Κι οι δυό γονείς μου είναι εκπαιδευτικοί σε δημόσια σχολεία. Παλιότερα ο πατέρας μου είχε φροντιστήρια, μα ευτυχώς όταν ήμουν πια αρκετά μεγάλη για να με νοιάζει, είχε μπει κι εκείνος στο δημόσιο. Δεν είχα κανέναν πειρασμό, ούτε πίεση.
Οι λέξεις μου δίνονταν με ευκολία. Μπορούσα γρήγορα να καταλάβω τι θέλει να πει ο ποιητής, κατευθείαν αναγνώριζα τη χρησιμότητα της τριτοπρόσωπης αφήγησης έναντι της πρωτοπρόσωπης, οι καθαρευουσιάνικες εκφράσεις μου ήταν προσφιλείς, μιας και ο μπαμπάς μου τις έπλεκε στο λόγο του ανεπιτήδευτα γιατί εκείνες αγαπούσε και κυριότερο μ΄εκείνες είχε δομήσει το χιούμορ του. Στα μαθηματικά ακόμα, που ήταν η δουλειά του, πρώτα από όλα στους ορισμούς των εννοιών, έδινε την γλωσσολογική ρίζα. «Εφαπτόμενη ευθεία», «επί+άπτομαι»: επί: πάνω σε κάτι, άπτομαι: αγγίζω, ακουμπάω. Έτσι θα ξεκινούσε το μάθημα της γεωμετρίας στο αντίστοιχο κεφάλαιο, και δε θα σ’άφηνε σε ησυχία μέχρι να δει ότι έγραψες στον τίτλο του κεφαλαίου τα συνθετικά της λέξης και τη σημασία τους. Απ΄την άλλη η μαμά μου, κάθε τόσο μού «έσπρωχνε» βιβλία. Καβάφης, Καρυωτάκης, Σεφέρης, Ταχτσής. Τα λόγια, η γλώσσα, οι έννοιες μαζί με τις αποχρώσεις τους ήταν δεδομένες κι εύκολα διαχειρίσιμες.
Η πραγματική πρόκληση όμως ήταν πάντοτε μπροστά στα σύμβολα. Ο άγνωστος «χ» δε θα μου χαριζόταν έτσι απλά. Έπρεπε να μάθω μια ολόκληρη γλώσσα, την γλώσσα των μαθηματικών, που έχει άλλους όρους, άλλα σημαίνοντα και σημαινόμενα. Ποτέ μα ποτέ δε ζορίστηκα στη ζωή μου να κατανοήσω μια πρόταση. Ζορίστηκα όμως να λύσω εξίσωση αμέτρητες φορές. Ώσπου να βρω το κλειδί της, έχω μουτζουρώσει πρόχειρα χαρτιά, έχω δαγκώσει νύχια, έχω στριφογυρίσει μπούκλες μανιακά, σε στάση καμπουριαστή πάνω από μια κόλλα για ώρες. Έχω πει «τα παρατάω» κι έχω γυρίσει ύστερα από λίγο με περισσότερο πείσμα. Κι όταν πλέον ερχόταν στο νου μου εκείνο το κομμάτι του παζλ που έλειπε, κι όταν το έβαζα πάνω στην εξίσωση κι έβγαινε το ζητούμενο της άσκησης, τότε η χαρά, δε μπορούσε να συγκριθεί με το να γράψεις μια περίληψη κειμένου σωστή στην έκταση και στο ύφος. Ένιωθες λες και σηκώνεις μια αόρατη κούπα διεθνούς διοργάνωσης, κι ας ήσουν μόνος στο δωμάτιο, κι ας ήταν η ώρα 1:30 τη νύχτα, κι ας ήταν η κούπα σου ένα μισοτελειωμένο bic. Εσύ ήξερες ότι έχεις δυσκολευτεί και τα’χεις καταφέρει.
Όταν λύνεις ένα πρόβλημα σωστά, στα μαθηματικά, τη φυσική ή τη χημεία, δε ξέρω τι ml ντοπαμίνης εκλύονται. Θα έπρεπε κάποιος, πιο ειδήμον από εμένα, να κάνει ένα πείραμα πάνω σ΄αυτό. Αυτές οι επιστήμες σε εθίζουν. Σε κάνουν να θέλεις να βρεις άλλο ένα σωστό αποτέλεσμα για να κορεστείς και το καθένα ζητάει κι ένα επόμενο. Απ΄την άλλη, η βάση τους είναι τόσο θεμελιώδης όσο ο ανθρώπινος πυρήνας, σε βαθμό που αν το νιώσεις, δεν μπορείς να μεταφράσεις τίποτα πια χωρίς αυτό το υπόβαθρο. Στη Χημεία μαθαίνουμε ότι τα σταθερότερα ηλεκτρόνια είναι εκείνα που έχουν την μικρότερη ενέργεια, κι όλα τα ηλεκτρόνια έχουν όνειρο να μεταπηδήσουν σ΄εκείνη τη στιβάδα που θα τους εξασφαλίσει την ενέργεια εκείνη, τη μικρή, την τόση-όση να είναι ασφαλή και ευτυχή. Σάμπως οι γάμοι τι είναι; Είναι ακριβώς εκείνη η στιβάδα που η ενέργειά που χρειάζεται να δώσεις είναι η μικρότερη δυνατή, όχι πολλές εκπλήξεις, όχι πολλά απρόοπτα, πράγματα οριοθετημένα. Ο Τρίτος Νόμος του Νεύτωνα μας λέει σαφώς πως σε κάθε δράση θα υπάρξει μια αντίδραση, ίσου μέτρου κι αντίθετης κατευθύνσεως, ωστόσο οι δυνάμεις αυτές, η δράση κι αντίδραση, ασκούνται σε διαφορετικά σώματα, επομένως δεν μπορείς να βρεις μια συνισταμένη. Το άλφα σώμα θα διαχειριστεί τη «δράση» που έκανε συνυπολογίζοντας τις υπόλοιπες δυνάμεις που ασκούνται σε αυτό και το βήτα σώμα θα δώσει μιαν αντίδραση στο άλφα, αντιστοίχως μπαλαντζάροντας τις υπόλοιπες δικές του δυνάμεις. Ό,τι δηλαδή κάνουμε και τα έμβια όντα όταν διαπραγματευόμαστε το οτιδήποτε˙από την ταινία που θα βάλουμε με την παρέα μας, μέχρι το είδος ελευθερίας που θα διεκδικήσουμε.
Οι θετικές επιστήμες, είναι ένας άλλος τρόπος να αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο. Είναι ένα δεύτερο επίπεδο, το οποίο κάποιοι από εμάς νιώθουμε πως βρίσκεται ακριβώς κάτω απ΄το δέρμα. Εθίζεσαι εύκολα σ΄αυτό τον τρόπο σκέψης. Πιστεύεις πως οι λύσεις μιας εξίσωσης είναι πεπερασμένες κι εσύ μπορείς να τις βρεις. Αν αποφασίσεις να ζήσεις κοσμική ζωή μ’αυτό το mindset, γρήγορα θα φας τα μούτρα σου. Ο πραγματικός κόσμος δεν είναι φτιαγμένος από ανθρώπους «θετικούς». Εκείνοι που επιβιώνουν κι όχι μόνο επιβιώνουν, μα τα καταφέρνουν και περίφημα είναι οι θεωρητικοί. Οι άνθρωποι του: «μα ναι, όπως τα λέτε, μα και η τάδε παράμετρος πρέπει να συνυπολογισθεί κι ύστερα η δείνα παράμετρος δεν είναι καθόλου, μα καθόλου αμελητέα». Κι εσύ βαράς το κεφάλι σου να βρεις τις ρίζες μιας εξίσωσης που έχεις αντιγράψει στην κόλλα σου απ΄την φωτοτυπία που σου έδωσαν. Κάθεσαι με τις ώρες και πραγματική ρίζα δε βρίσκεις, μόνο φανταστικές, μα οι φανταστικές είναι εκτός ύλης και τις αποκλείεις. Το παλεύεις απ΄τη μία, το σπρώχνεις απ΄την άλλη και πάλι τζίφος. Ποτέ δεν περνάει απ΄το μυαλό σου πως μπορεί κάποιο νούμερο να το έχεις αντιγράψει λάθος. Δεν είναι η ανεπάρκειά σου, μα η σαχλή βιασύνη σου, που σ΄έκανε να παραδείς το έξι σαν τρία, και το αντέγραψες ολότελα λάθος, και γι΄αυτό η εξίσωσή σου δε θα βγαίνει που να χτυπιέσαι και να κοπανιέσαι. Αν σταθείς τυχερός, θα έρθει ένας «δάσκαλος» πάνω απ΄το κεφάλι σου και θα σου υποδείξει το λάθος. Ειδάλλως, θ΄αφήσεις την εξίσωσή σου μ΄ένα λάθος αποτέλεσμα. Θα δαγκωθείς για λίγο. Θα κατηγορήσεις κι εσένα και τα μαθηματικά. Δυό-τρεις μέρες μετά θα δεις το λάθος που έκανες. Μέχρι τότε θα έχει βρεθεί μιαν άλλη εξίσωση προς λύση κι ήδη θα έχεις ξεχάσει τις περασμένες «συμφορές».
Δε θα μπορούσα να κλείσω με κάτι άλλο από την ατάκα της Καρέζη στο «Δεσποινίς Διευθυντής», απευθυνόμενη στο νέο εργαζόμενο Σαμιωτάκη (Αλεξανδράκης), αφού πρώτα τον έχει βάλει στη θέση του για τα διαρκή τηλεφωνήματα από κορίτσια:
«Κύριε Σαμιωτάκη, η επιστήμη μας είναι θετική και θέλουμε κι ανθρώπους θετικούς»
Χτυπάει έπειτα το τηλέφωνο, το σηκώνει φορτωμένη η Καρέζη και λέει:
«Να σας πω δεσποινίς, ο κύριος Σαμιωτάκης έγινε θετικός, κι εδώ είναι γραφείο, κι έχουμε και δουλειές! […] Αχ! Με συγχωρείτε, δεν ήξερα! Κύριε Σαμιωτάκη, η μανούλα σας…»
Έτσι την πατάνε οι θετικοί.
Καλό ΣΚ κούκλες και κούκλοι!
Χριστίνα Γιαβάσογλου, 21/9/2024
Το όνομά μου είναι αυτό που διαβάζετε. Σπουδάζω στους Χημικούς Μηχανικούς. Ζω στην Αθήνα και το βιογραφικό μου είναι τόσο μικρό που δεν αξίζει να το παραθέσω. Σκοπός εδώ είναι να πούμε όσα δεν έχουν θέση και (φυσικά) δε χωρούν σε ένα απλό “lunch break”.
