Μίλτος Πιστώφ: “Στόχος είναι το παιδί να νιώθει δημιουργικό”

“Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένα αγόρι που λάτρευε τον ρυθμό, κάποια μέρα το αγόρι έγραψε μία ιστορία για ένα μικρό κορίτσι που επίσης λάτρευε τη μουσική και τον ρυθμό. Έκτοτε πολλά αγόρια και κορίτσια άκουσαν και τραγούδησαν την ιστορία και πλέον οι λέξεις του ταξιδεύουν ρυθμικά. Το όνομα αυτού: Μίλτος Πιστώφ!“

Ο Μίλτος ζει και αναπνέει για την μουσική, ξεκίνησε από μικρός την πορεία του με μουσικές σπουδές, ενώ εδώ και 20 χρόνια διδάσκει μικρούς και μεγάλους ρυθμό…με έναν διαφορετικό τρόπο! Το 2020 η αγάπη του για τα παιδιά και την μουσική, οδήγησε στην συγγραφή και έκδοση του υπέροχου παραμυθιού του, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. Η “Σι Λοντε: το κορίτσι που βρήκε την μουσική” είναι μία ιστορία αναζήτησης, αυτογνωσίας, θάρρους και φυσικά μουσικής! Μέσα από το παραμύθι ο Μίλτος Πιστώφ δημιουργεί έναν ρυθμικό κόσμο, κρυμμένο μέσα στην ζούγκλα και με τις περιπέτειες της ηρωίδας του θυμίζει στα παιδιά να μην το βάζουν κάτω, να ψάχνουν, να ζητούν βοήθεια, ενώ με μαεστρία και ευαισθησία ανοίγει και το ζήτημα της απώλειας αγαπημένων προσώπων. Το παραμύθι σύντομα αγαπήθηκε από γονείς και παιδιά, ενώ σήμερα είναι υποψήφιο για βραβείο καλύτερης εικονογράφησης από τον “Κύκλο του ελληνικού παιδικού βιβλίου”.

Κλείνοντας το βιβλίο σου μένει χαμόγελο και φως, πάνω κάτω τα ίδια συναισθήματα που σου βγάζει και ο Μίλτος σαν άνθρωπος! Ο λόγος σε εκείνον λοιπόν!

Συνέντευξη: Χριστίνα Γιαβάσογλου

-Μίλτο ξεκίνησες με σπουδές Κοινωνιολογίας και έφτασες να ασχολείσαι σχεδόν αποκλειστικά με την μουσική. Πώς αποφάσισες να αφοσιωθείς στην μουσική;

Κλασσικός ενθουσιώδης άνθρωπος που πάει όπου να’ ναι (γέλια)! Ουσιαστικά το πτυχίο στην Κοινωνιολογία το πήρα με την παρότρυνση των γονιών μου, κλασσική ελληνική οικογένεια, που πιστεύει πως πρέπει να έχεις και ένα πτυχίο “κανονικό”. Η αγάπη μου για την μουσική ωστόσο ήταν πάντα μεγαλύτερη. Μουσική κάνω από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, πιάνο, ωδείο, και όλα τα σχετικά, χωρίς να σταματήσω να ασχολούμαι με την μουσική ούτε την περίοδο που σπούδαζα Κοινωνιολογία. Τελειώνοντας την σχολή ήταν κανονισμένο να πάω για μεταπτυχιακό στο Εδιμβούργο, αλλά λίγους μήνες πριν πάω, αποφάσισα να μην το κάνω. Δεν το’χα μέσα μου.

–Πόσο δύσκολη ήταν αυτή η απόφαση;

Ήταν βασικά θέμα ειλικρίνειας και απέναντι στους γονείς μου. Δεν ήμουν σίγουρος μεν οτι η μουσική θα πετύχει, αλλά ήμουν σίγουρος ότι το κομμάτι της Κοινωνιολογίας δεν θα πετύχει. Οπότε ακολούθησα αυτό που αγαπούσα και τελικά αν πας έτσι έχεις πολύ παραπάνω πιθανότητες να πετύχεις κάτι.

-Ασχολήθηκες επαγγελματικά με την μουσική λοιπόν.

Ναι, τελειώνοντας από το ωδείο και έχοντας πάρει πλέον όλα τα απαραίτητα πτυχία, ξεκίνησα να παίζω με κάποια σχήματα, έχοντας τη τύχη να είμαι δίπλα σε σπουδαίους μουσικούς, όπως ο Γιώργος Μικρός, ο Χάρης Μέρμηγκας και άλλοι. Γενικώς στην αρχή της καριέρας μου πειραματίστηκα με πολλά είδη μουσικής, δεχόμουν πολλές προτάσεις και κατέληξα σε αυτό που μ’άρεσε περισσότερο, τα πιο ποπ και τζαζ είδη. Παράλληλα ξεκίνησα να διδάσκω μουσική με έναν λίγο διαφορετικό τρόπο και αυτό γιατί ο ίδιος είχα μπουχτίσει από τον τρόπο που μάθαινα μουσική στα ωδεία. Βλέποντας τα αρνητικά, αλλά και τα θετικά, γιατί σε πολλές περιπτώσεις γίνεται εξαιρετική δουλειά, που όμως εγκλωβίζεται σε απαρχαιωμένα προγράμματα, προσπάθησα να το εξελίξω.

-Πώς γεννήθηκε η ιδέα του μουσικού creative learning που αποτελεί πρωτοπορία για την Ελλάδα;

Όλες οι τέχνες έχουν ως πυρήνα την δημιουργία. Εμένα πάντα στόχος μου ήταν να νιώθει ο μαθητής δημιουργικός. Έτσι άρχισα να ψάχνω παιδαγωγούς που να έχουν επίσης ένα τέτοιο mindset. Ψάχτηκα σε Βερολίνο, Βιέννη, Αμερική, και γνώρισα πολύ ανοιχτόμυαλους ανθρώπους που προσεγγίζουν την μουσική με αυτή τη βάση, κάτι που μου έδωσε την αυτοπεποίθηση ότι δεν είμαι μόνος σε αυτό και είδα ότι έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα. Γενικά θεωρώ ότι είναι σημαντική η ανταλλαγή εμπειριών και βιωμάτων με ανθρώπους από άλλες κουλτούρες, εμπνέεσαι από κάτι διαφορετικό, βάζεις το δικό σου χαρακτήρα και γίνεται κάτι μαγικό.

-Μίλησέ μας λίγο για αυτόν τον διαφορετικό τρόπο που εσύ διδάσκεις μουσική και εφαρμόζεις το creative learning.

Είναι interactive αυτό που κάνουμε. Έρχεσαι σε επαφή με τους μαθητές, σου δίνουν λίγο από την προσωπικότητά τους, σου ανατρέπουν τα σχέδια με τις απορίες ή τον αυθορμητισμό τους, οπότε πρέπει να είσαι ευέλικτος ώστε να απαντήσεις τις ανησυχίες του παιδιού και ταυτόχρονα βλέπεις και τις δικές σου αδυναμίες και γυρνάς πίσω ώστε να τις διορθώσεις. Η δική μου προσέγγιση είναι, με τον πιο φυσικό τρόπο που είναι το παιχνίδι. Να φτιάξουμε δηλαδή δημιουργικά μουσικά παιχνίδια, ώστε το παιδί να ανταποκριθεί σ΄αυτά χωρίς να υπάρχει το σωστό και το λάθος, χωρίς να υπάρχει ένα αυστηρό πλαίσιο κανόνων. Το μόνο που υπάρχει είναι ο στόχος αυτό που κάνουμε με το παιδί να εξελιχθεί και να προχωρήσει. Και τα παιδιά στη πάροδο του χρόνου, καταλαβαίνουν τι πρέπει να γίνει, συντονίζονται πολύ εύκολα στον ρυθμό οπότε πάει κάπου μόνο του όλο αυτό και θα φτάνουμε σε διαφορετικό “προορισμό” από παιδί σε παιδί. Το πιο συναρπαστικό κομμάτι είναι όταν ένα παιδί καταφέρνει να καταλάβει τι γίνεται, να “πιάσει” αυτόν τον ρυθμό που κάνουμε, να ακολουθήσει, εκεί βλέπεις ότι λάμπουν τα μάτια τους και δεν περιγράφεται το συναίσθημα!

-Πώς ξεκινάμε να βάλουμε ένα παιδί στον “κόσμο του ρυθμού”, να αποκτήσει ρυθμική αντίληψη;

Τα παιδί τον ρυθμό τον έχει εξ’αρχής μέσα του. Ήδη ακούγοντας την καρδιά της μαμάς του να χτυπάει έχει πάρει παλμό, ακόμα και μέσα από την κοιλιά ακούει όλα τα ερεθίσματα, τις μουσικές, έχει ήδη πάρει μία “αισθητική”. Ακούει τα τραγούδια της κουλτούρας στην οποία μεγάλωσε, τα νανουρίσματα, τα πάντα…όλα αυτά ζουν μέσα του. Το αυτί του είναι εξοικειωμένο στην μουσική. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να είναι άμουσος. Ίσως να μην έχει μουσικές δεξιότητες, αλλά υπάρχει έτοιμη η βάση για να την αξιοποιήσουμε. Και ο δικός μου τρόπος αξιοποίησης όπως σου είπα είναι μέσω της δημιουργικότητας και του παιχνιδιού.

-Ας περάσουμε τώρα στο κομμάτι του παραμυθιού που μπήκε πρόσφατα στη ζωή σου. Αρχικά τι σηματοδοτεί για εσένα το παραμύθι;

Το παραμύθι από πάντα ήταν ο καλύτερος τρόπος να μεταφέρεις μια πληροφορία, είναι ένας μοναδικός κώδικας επικοινωνίας. Οι άνθρωποι από πολύ παλιά κατάλαβαν ότι το να πεις “μην το κάνεις αυτό παιδί μου” δεν πιάνει, ενώ η παραβολή έχει άλλη δυναμική. Λέγαμε σε ένα σεμινάριο το εξής: οτιδήποτε λες είναι μια πληροφορία, αν ξεκινήσεις όμως να επικοινωνήσεις αυτή τη πληροφορία λέγοντας “Άκου τι έπαθα σήμερα!”, αμέσως έχεις την προσοχή του κοινού. Εκεί πατάει και η μεγάλη σοφία του “Μια φορά και έναν καιρό”, το παιδί μετά έχει ανοίξει τις κεραίες του για να δεχθεί αυτό που θέλεις να πεις, θέλει να σε ακούσει.

-Στα έντυπα παραμύθια σημαντικό ρόλο παίζει και η εικονογράφηση. Μάλιστα η Σι Λόντε είναι σήμερα υποψήφια για βραβείο καλύτερης εικονογράφησης παιδικού βιβλίου από το IBBY. Μίλησέ μας για τις όμορφες εικόνες του παραμυθιού σας!

Η εικόνα είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί βοηθάει το παιδί να καταλάβει όσα εσύ δεν λες. Όπως φάνηκε έχει παίξει σημαντικό ρόλο και στο δικό μου παραμύθι. Τον εικονογράφο μας, Γιάννη Σκουλούδη, δεν τον ήξερα πριν ασχοληθώ με την έκδοση του βιβλίου. Βλέποντας τα σχέδιά του όμως κόλλησα αμέσως, και ήταν σαν να βρισκόταν μέσα στο μυαλό μου ενώ δεν είχαμε γνωριστεί ποτέ! Γενικά όλη η συνεργασία και με τον εκδοτικό και με τον Γιάννη, ήταν γεμάτη χαμόγελα και θετική ενέργεια. Αισθάνομαι πολύ ευγνώμων για αυτή τη συνεργασία!

-Πώς ξεκίνησε η ιδέα για την Σι Λόντε;

Η Σι Λόντε ουσιαστικά ξεκίνησε σαν ένα μουσικό παιχνίδι που έκανα σε μία τάξη χαρισματικών παιδιών που δίδασκα για δύο χρόνια, δεν είναι μία ιστορία που έγραψα ξαφνικά. Χρησιμοποιούσα την ιστορία αυτή σαν ένα παιδαγωγικό όχημα για να μάθουμε να χρησιμοποιούμε μουσικές έννοιες και διάφορους ρυθμούς μέσα σε ένα παιχνίδι ώστε να περνάω την πληροφορία στα παιδιά, χωρίς να το καταλαβαίνουν ως μάθημα. Δηλαδή την ιστορία την εξέλλισα μαζί με τα παιδιά, έπαιρνα feedback. Πρέπει να σου πω ότι αυτοί οι μαθητές λόγω υψηλής ευφυίας παρουσίαζαν προβλήματα κοινωνικοποίησης. Εμένα δεν με κοίταζαν καν στα μάτια στην αρχή. Και μετά τα δύο χρόνια, είχαν ανοίξει τόσο πολύ…Αγκαλιαζόμασταν, λέγαμε τα νέα μας, όλο αυτό τα είχε ξεκλειδώσει! Οπότε είχα αυτή την ιστορία στο μυαλό μου για καιρό, αλλά ποτέ-μέχρι τώρα- δεν είχα φανταστεί ότι όντως θα μπορούσε να γίνει παραμύθι. Ωστόσο μετά από παρότρυνση δύο καλών μου φίλων, της Κορίνας Χαρίτου και του Κωνσταντίνου Αντωνιάδη, που ήξεραν την ιστορία, αποφάσισα να κάνω το βήμα της έκδοσης!

-Πώς εμπνεύστηκες για τα πρόσωπα του παραμυθιού σου, αλλά και τον τόπο που εκτυλίσσεται;

Η αστείρευτη πηγή έμπνευσης αρχικά είναι τα παιδιά, με τα οποία ασχολούμαι 20 χρόνια. Είναι μικροί ήρωες, απρόβλεπτοι, αυθόρμητοι, ειλικρινείς, αυθάδεις, είναι ελεύθεροι. Παράλληλα με γοητεύει πολύ η Αφρική, έχω πολύ στενούς δεσμούς, παρότι δεν έχω πάει και εχω μελετήσει πολύ με Αφρικανούς μουσικούς και με ανθρώπους που έχουν πάει. Για μένα η Αφρική είναι η αρχή της μουσικής, όλοι οι ρυθμοί ξεκινούν από εκεί, έχουν πολυρυθμίες, σύνθετα ρυθμικά σύνολα, είναι τρόπος ζωής για αυτούς.

Χαθείτε στις σελίδες της “Σι Λόντε” πατώντας εδώ

-Τι θέλεις να επικοινωνήσεις μέσω του παραμυθιού σου; Πώς αποφάσισες να εντάξεις με τον τόσο γλυκό τρόπο σου και το μεγάλο ζήτημα της απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου;

Με την περιπλάνηση της Σι Λοντε στο δάσος, θέλουμε να δείξουμε ότι το παιδί είναι έτοιμο να φύγει, να απογαλακτιστεί από την οικογένεια, κρατώντας όμως τις οικογενειακές αξίες και όσα έχει μάθει. Δεν είναι τυχαίο που η ηρωίδα μου περιπλανιέται από το μονοπάτι που της είχε δείξει ο παππούς της και αυτό της δίνει σιγουριά να συνεχίσει και να μην φοβάται.

Όσο για την απώλεια, όπως σου είπα, όταν άρχισε να υπάρχει η ιστορία στο πλαίσιο του μουσικού παιχνιδιού, δίδασκα σε μια τάξη με χαρισματικά παιδιά. Τα παιδιά αυτά είχαν ανησυχίες και προβληματισμούς πολύ πέρα από την ηλικία τους, έτσι λοιπόν μπήκε και η ερώτηση για τον θάνατο. Γιατί γι΄αυτά τα παιδιά είναι ένα τεράστιο ερωτηματικό “τι γίνεται μετά”. Έτσι θέλησα να το εντάξω στην ιστορία γιατί πιστεύω ότι στα παιδιά πρέπει να λέμε αλήθεια, όχι ωμή και κακοφορμισμένη, αλλά αλήθεια.

-Η ηρωίδα σου είναι ένα κορίτσι με πολύ θάρρος, που δε φοβάται να πάρει πρωτοβουλίες. Ο Μίλτος Πιστώφ είναι επίσης έτσι;

Σίγουρα έχει μεγάλο ποσοστό από εμένα μέσα του αυτός ο χαρακτήρας. Βασικά αγαπώ τη ζωή, πιστεύω ότι ο σκοπός μας είναι να ζούμε όσο πιο έντονα γίνεται, να δοκιμάζουμε και να βάζουμε προκλήσεις στον εαυτό μας, και να μπαίνουμε σε καταστάσεις που δεν ξέρουμε αν θα ανταποκριθούμε και βέβαια να μάθουμε να ζητάμε βοήθεια!

-Τι σχέδια έχεις για το μέλλον;

Δεν σχεδιάζω τόσο το μέλλον. Είμαι στο παρόν, χαμογελάς και πηγαίνεις μπροστά!

-Έχεις σχεδόν καθημερινή επαφή με παιδιά. Πώς τα βλέπεις τώρα με τις νέες συνθήκες του εγκλεισμού; Τι θα έλεγες σε έναν γονιό;

Δύσκολα…Έχουν πάρα πολύ ψυχολογική πίεση, πολλές απορίες σχετικά με το τι συμβαίνει. Χρειάζεται υπομονή από όλους και από τους γονείς και βασικά να ακούμε τα παιδιά μας. Χωρίς απαραίτητα να τους λέμε κάτι, να τα συμβουλεύουμε. Να είμαστε απλά εκεί για εκείνα, έστω και να τα ακούμε να γκρινιάζουν. Έτσι και αλλιώς η κατάσταση που ζούμε δεν είναι κανονική, επομένως δεν μπορούμε να απαιτούμε απόλυτα “κανονικές” συμπεριφορές σε μία φάση τόσο παράλογη. Εννοείται η διαπαιδαγώγηση δεν σταματάει, χρειάζεται μόνο λίγη παραπάνω ανοχή και κατανόηση και… πολύ πολύ μουσική!

–Μοιράσου μαζί μας μια καλή συνήθεια που απέκτησες μέσα σε αυτήν την κατά τα άλλα ζοφερή περίοδο της καραντίνας και του εγκλεισμού;

Κυρίως ελεύθερο χρόνο να προσέχω τον εαυτό μου και να ασχοληθώ παραπάνω με την μουσική, χωρίς να νιώθω τον χρόνο και τις υποχρεώσεις να με κυνηγάνε. Εγώ αυτή τη περίοδο κάνω ένα διαδικτυακό σεμινάριο απο Βραζιλία για νέες παιδαγωγικές μεθόδους με κάποιους πολύ προοδευτικούς παιδαγωγούς από εκεί. Σκέψου ότι είμαστε 35 άτομα από όλο το κόσμο, τραγουδάμε όλοι μαζί, κάνουμε αυτοσχεδιασμούς, μουσική με το σώμα, και είναι κάτι πολύ όμορφο που με γεμίζει ιδέες και ενέργεια. Ειδικά όταν διδάσκεις, γίνεσαι πολύ δοτικός και κάπου νιώθεις να αδειάζεις, να στερεύεις, και τέτοιου τύπου γνώσεις που παίρνεις από πιο έμπειρους από εσένα σε ανατροφοδοτούν και σε βοηθάνε να γυρίζεις πιο πλήρης και στους δικούς σου μαθητές.

Συντονιστείτε με τον Μίλτο Πιστώφ σε Facebook και Instagram

*Την συνέντευξη μου παραχώρησε ο Μίλτος Πιστώφ τον Απρίλιο του 2021 και πρωτότυπα δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα itravelpoetry.com